„KOLĘDOWANIE POD ROPCZYCKIM NIEBEM”
Kolekcja obejmuje piętnaście publikacji poświęconych tematyce kolęd, Bożego Narodzenia, tradycji świątecznych oraz lokalnego dziedzictwa muzycznego. Zestawienia prezentują utwory literackie, opracowania muzykologiczne, zbiory kolęd, antologie opowiadań świątecznych oraz książki dokumentujące tradycje bożonarodzeniowe w Polsce — zarówno ogólnopolskie, jak i te głęboko zakorzenione w kulturze Podkarpacia, Rzeszowszczyzny i okolic Ropczyc.
Tematycznie kolekcja ukazuje:
• różnorodność form kolędowania – od literatury pięknej i powieści świątecznych, przez naukowe opracowania folklorystyczne, aż po ilustrowane śpiewniki i zbiory nut,
• dziedzictwo muzyczne regionów, szczególnie Małopolski i Podkarpacia,
• ikonografię i estetykę świąteczną, ukazaną w formie akwareli i ilustracji,
• międzynarodowe wpływy kultury bożonarodzeniowej (tłumaczenia Dickensa, zbiory anglojęzyczne).

WYRAŹNIE LOKALNE PUBLIKACJE O PODKARPACIU I RZESZOWIE
Poniższe pozycje są kluczowe dla dokumentacji lokalnych tradycji kolędniczych regionu — mogą mieć bezpośredni związek z kulturą Ropczyc, Rzeszowszczyzny i szerzej Podkarpacia.
2. Hej, leluja czyli O wygasających starodawnych pieśniach kolędniczych w Rzeszowskiem – Franciszek Kotula (1970)
Kultowa praca etnograficzna dotycząca zwyczajów kolędniczych regionu rzeszowskiego.
Kotula dokumentuje dawne obrzędy, pastorałki i formy kolędowania, które w latach 60. zaczynały zanikać. To materiał o ogromnej wartości dla badań nad kulturą lokalną.
12. Podgórze II – Bartosz Gałązka (Kolędy Podkarpacia, t. 2, 2011)
Zbiór akt kolędowych, pieśni i opisów tradycji z obszaru Podkarpacia, w tym okolic Karpat i Pogórza.
Publikacja jest źródłem do odtwarzania lokalnych melodii i tekstów.
13. Pogranicze polsko-ruskie – Bartosz Gałązka (Kolędy Podkarpacia, t. 3, 2012)
Kontynuacja monumentalnego projektu Gałązki. Koncentruje się na kolędach z terenów pogranicza kultur polskiej i ruskiej, obejmującego również obszary dzisiejszego Podkarpacia.
Książka ukazuje wieloetniczny charakter kolędowania regionu.
Publikacje 12 i 13 są szczególnie cenne, gdyż prezentują materiał pieśniowy zebrany w terenie, część z niego może pochodzić z okolic Ropczyc lub terenów sąsiednich.

POZOSTAŁE WYDAWNICTWA – CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA
1. Dziś zanucę kolędę – J. Szarańska (2022)
Świąteczna powieść obyczajowa; współczesna fikcja z akcentem na rodzinność i atmosferę kolęd.
3. Kolęda krakowska – A. Cieszydruk Oczko (2008)
Album o tradycjach i ikonografii krakowskiego kolędowania, ilustrowany akwarelami.
Pokazuje małopolski kontekst, sąsiadujący kulturowo z Podkarpaciem.
4. Kolęda na cztery ręce – N. Socha (2022)
Powieść świąteczna; fikcja literacka osnuta wokół rodzinnych sekretów i atmosfery Bożego Narodzenia.
5. Kolęda prozą – Charles Dickens (1987)
Klasyczna Opowieść wigilijna – fundament kultury świątecznej w literaturze światowej.
6, 8, 9. Zbiory muzyczne i śpiewniki kolęd
– Kolędy i pastorałki (1990)
– Kolędy niebiańskim piórem pisane… (2012)
– Kolędy polskie (1997)
Zbiory nut, tekstów i opracowań muzycznych; nadają kolekcji wymiar praktyczny i edukacyjny.
7. Kolędy i potrawy wigilijne – E. Borkowska (2006)
Zbiór łączący teksty kolęd oraz przepisy kuchni świątecznej – świadectwo żywej tradycji rodzinnej.
10, 11, 14, 15. Księgi świąteczne
Antologie, opowiadania, bajki, kolędy, przepisy i propozycje prezentów — publikacje o charakterze popularnym, rodzinno-edukacyjnym, ilustrowane, skierowane również do dzieci.

PODSUMOWANIE
Kolekcja „Kolędowanie pod ropczyckim niebem” to szeroki przegląd literatury świątecznej, muzycznej i folklorystycznej, pokazujący zarówno:
• uniwersalne, ogólnopolskie tradycje Bożego Narodzenia,
• jak i lokalne, niepowtarzalne dziedzictwo Podkarpacia i Rzeszowszczyzny.
Najcenniejszą część dla badań regionalnych stanowią pozycje:
Hej, leluja… (Kotula)
Kolędy Podkarpacia, t. 2 i 3 (Gałązka)
Są one kluczowe dla zrozumienia lokalnego kolędowania, zwyczajów i pieśni z okolic Ropczyc. Oprac.GW. 9.12.2025

Kolekcja tematyczna zatytułowana "PIĘKNO" to wyjątkowo eklektyczny i szeroko zakrojony zbiór publikacji, który przekracza tradycyjne ramy jednego gatunku czy wieku czytelniczego. Łączy je wspólny mianownik – eksploracja idei piękna w jej rozmaitych wymiarach, od fizycznego i estetycznego, po moralne, duchowe i kulturowe.

Tematyczna różnorodność i wielopoziomowość

Najbardziej uderzającą cechą kolekcji jest jej niezwykła różnorodność. Obejmuje ona:

Literaturę Dziecięcą i Młodzieżową (Bajki, Opowieści, Wiersze): Znaczna część zbioru to tytuły dla najmłodszych, takie jak "50 historii o księżniczkach", liczne zbiory "Najpiękniejszych bajek" i "Najpiękniejszych wierszy" (m.in. Tuwima, Brzechwy), czy "Piękna i Bestia". W tych pozycjach piękno jest często traktowane w sposób klasyczny (księżniczki, baśnie, harmonia wiersza) lub moralny ("12 ważnych opowieści : polscy autorzy o wartościach", "Agaton-Gagaton : jak pięknie być sobą").

Literackie Piękno i Klasyka: Obecność tytułów określanych jako "literatura piękna" (np. "Księga cytatów z polskiej literatury pięknej...", "500 polskich książek, które warto przeczytać", "Liryki najpiękniejsze" Słowackiego) wskazuje na estetyczne kryterium doboru. Reprezentowane są też dzieła ważne dla kanonu ("Moralność pani Dulskiej", "Kamizelka").

Estetyka i Historia Sztuki: Pozycje takie jak "Dzieje sześciu pojęć: sztuka, piękno, forma..." Władysława Tatarkiewicza, "Historia piękna" pod red. Umberto Eco czy dwutomowe opracowanie "200 lat Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie" stanowią gruntowną teoretyczną i historyczną bazę do zrozumienia idei piękna w kontekście akademickim i kulturowym.

Piękno życia (poradniki): Sekcja ta dotyczy piękna w sensie praktycznym i osobistym, od dbałości o siebie ("Być piękną po 40-tce", "Makijaż : harmonia i piękno twarzy", "Domowy fitness!") po aranżację przestrzeni ("Mieszkaj pięknie"). Wyróżnia się tu także pozycja "Chemia piękna", łącząca urodę z nauką.

Piękno Przyrody i Geografii: Tytuły podróżnicze i krajoznawcze ("Amazonia piekielne piękno", "Cuda Polski : najpiękniejsze budynki i budowle", "Najpiękniejsze zakątki Polski") eksponują piękno świata naturalnego i architektonicznego.


Zalety:

Kompleksowość Ujęcia Tematu: Kolekcja jest bogata i ukazuje, jak wiele oblicz ma piękno. Od piękna estetycznego, przez piękno natury, sztuki, ludzkiego ducha, aż po piękno relacji międzyludzkich i idei (np. "Piękna pokora", "Nic piękniejszego od miłości").

Wartość edukacyjna: Pozycje z zakresu estetyki i historii sztuki (Tatarkiewicz, Eco, ASP) podnoszą poziom merytoryczny zbioru, czyniąc go wartościowym źródłem wiedzy na temat ewolucji pojęcia piękna.

Szeroki odbiorca: Zbiór jest atrakcyjny dla różnych grup wiekowych – od dziecięcych czytelników bajek, po młodzież szukającą powieści obyczajowych, i dorosłych interesujących się sztuką, filozofią, modą czy podróżami.

Dominacja Tytułów Dziecięcych: Ilościowo przeważają baśnie i zbiory opowiadań/wierszy z przymiotnikiem "najpiękniejsze", co może sugerować, że zbiór jest przede wszystkim skierowany do młodego czytelnika, podczas gdy jego siła leży w syntezie tematów dla dorosłych i dzieci.

Podsumowanie

Kolekcja "PIĘKNO" to fascynujący, choć niejednolity, przegląd literackich i naukowych ujęć tego pojęcia. Stanowi doskonały materiał do dyskusji na temat subiektywności i wielowymiarowości piękna. Jest to zbiór, który może być zarówno inspirujący do poszukiwań estetycznych i filozoficznych, jak i przyjemną lekturą dla każdego, kto ceni piękno w życiu, sztuce i literaturze. Łączy w sobie klasyczną literaturę i fachową wiedzę z lekkimi formami i poradnikami, oferując kompleksowe spojrzenie na temat. Opr. GW